پشت پرده تاسیس حیاط خلوت دوم نفتی‌ها در ماه‌های پایانی دولت

به گزارش راهبرد معاصر؛ در روزهای اخیر دو عکس از اسناد مربوط به ثبت یک شرکت و یک نامه رسمی در گروه های مجازی نفتی دست به دست می چرخد. یکی از اسناد مربوط به آگهی تاسیس موسسه غیرتجاری پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز است. طبق تصویر 1 ثبت این شرکت در تاریخ 1400/02/26 انجام شده است.

سند دوم نیز حاکی از حمایت های بی چون و چرای وزارت نفت از این موسسه غیرتجاری است. اساسا حمایت یک وزارتخانه دولتی از یک شرکت غیرتجاری آن هم در این سطح از حمایت، ابهامات فراوانی را ایجاد می کند. قبل از بررسی اینکه چه حمایت هایی از این شرکت تازه تاسیس صورت گرفته، بد نیست نگاهی به ترکیب مدیران و هیئت موسس این شرکت بیندازیم.

طبق آگهی تاسیس این شرکت، برخی اعضای اصلی هیئت مدیره این موسسه عبارت اند از: آیدین ختلان رئیس و دبیر هیئت امنا، بیژن نامدار زنگنه رئیس هیئت امنا، مسعود کرباسیان (مدیرعامل شرکت ملی نفت) عضو هیئت امنا، حسن منتظرتربتی (مدیرعامل شرکت ملی گاز) عضو هیئت امنا و جعفر ربیعی (مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس) عضو هیئت امنا. مابقی اعضای هیئت امنای این موسسه نیز در تصویر 1 قابل مشاهده هستند.

 آگهی تاسیس موسسه غیرتجاری پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز

* «دستیار ویژه» بازیگر اصلی تاسیس پارک فناوری و نوآوری

نکته جالب توجه اینکه موسسه غیرتجاری پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز در ماه های پایانی دولت و توسط افرادی تاسیس شده است که هم اکنون در وزارت نفت در سطوح بالای مدیریتی مسئولیت دارند. بدون شک بازیگر اول تاسیس این موسسه، آیدین ختلان دستیار ویژه و مسئول دفتر بیژن زنگنه وزیر فعلی نفت است.

آیدین ختلان از جمله افرادی است که وزیر نفت به دلایل نامشخصی علاقه خاصی به وی دارد، به گونه ای که بیژن زنگنه تنها به واسطه روابط استاد و شاگردی با ختلان، وی را بدون داشتن حتی یک روز سابقه تحصیلی یا مدیریتی مرتبط با نفت به یکی از صاحب نفوذ ترین افراد در وزارت نفت تبدیل کرده است، فردی که در هم اکنون به دلایل مختلف زیر ذره بین نهادهای نظارتی قرار گرفته است.

بسیاری از مدیران قدیمی صنعت نفت معتقدند هم اکنون آیدین ختلان تاثیرگذارترین و نزدیکترین فرد به بیژن زنگنه وزیر نفت است و شخص وزیر نفت علاقه زیادی به شاگرد سال های گذشته خود دارد. روابط نزدیک این دو به گونه ای است که برخی رسانه های نفتی روابط نزدیک زنگنه و ختلان را به روابط احمدی نژاد و مشایی تشبیه کرده اند.

اظهارات بیژن زنگنه در مراسم اعطای گواهی صلاحیت های حرفه ای مرکز صنعت نفت به خوبی بیانگر روابط نزدیک این دو نفر است که می گوید: «بنده در طول مدیریت خود در وزارت نفت چندین مسئول دفتر داشته ام که البته آنها پیشرفت کردند و از کنار بنده رفتند، اما به مسئول دفتر فعلی خود (آقای ختلان) اجازه نمی دهم که از کنار من برود و باید در کنار من باشد».

*پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز به حیاط خلوت یاران غار وزیر نفت تبدیل می شود؟

پس یک نکته ابهام آمیز درباره تاسیس این شرکت این است که مدیران سطوح بالای وزارت نفت در ماه های پایانی دولت دوازدهم با چه انگیزه ای عضو هیئت موسس و امنای این شرکت شده اند؟ از هر زاویه ای که بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم شائبه ها و ابهامات زیادی در این باره مطرح است به خصوص که تجربه هایی مثل تاسیس «باشگاه نفت و نیرو» که تبدیل به کلونی یاران زنگنه شده بود نیز جلوی چشمان مردم است.

اما ابهام بعدی درباره تاسیس موسسه غیرتجاری پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز مربوط به رابطه این موسسه با وزارت نفت است. اینکه این شرکت دقیقا در چه ساختار سازمانی و مدیریتی با وزارت نفت تعامل خواهد کرد؟ آیا بودجه اش را تماما از وزارت نفت می گیرد و ذیل دولت تعریف می شود یا اینکه در برخی پروژه ها می تواند طرف قرارداد وزارت نفت باشد؟ به بیان دیگر چه رابطه مالی بین این موسسه و وزارت نفت برقرار است؟

در گذشته نیز ناظر به شیوه ارتباط وزارت نفت با «باشگاه نفت و نیرو» این پرسش مطرح بود که نحوه روابط این باشگاه به عنوان یک شرکت مستقل و غیرتجاری با مجموعه وزارت نفت چیست؟ در این بین حتی شائبه هایی مبنی بر رانت اطلاعاتی وزارت نفت به باشگاه نفت و نیرو مطرح بوده است و برخی رسانه ها از این مجموعه به عنوان «لژ وزارت نفت» نام می بردند.

خبرگزاری فارس در گزارشی با عنوان «رانت اطلاعاتی باشگاه نفت و نیرو از اقدامات محرمانه وزارت نفت/لزوم ورود نهادهای نظارتی به پرونده کلونی های نفتی» به بررسی این موضوع پرداخته است. به نظر می رسد بعد از باشگاه نفت و نیرو، موسسه غیرتجاری پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز به پاتوق دیگری برای مسئولین فعلی وزارت نفتی تبدیل شود که شاید در دولت آینده دیگر در سطوح کلان مدیریتی این وزارتخانه پست و سمتی نداشته باشند.

*هزینه کرد بودجه 800 میلیارد تومانی پارک تازه تاسیس شفاف نیست

اما سوال اصلی این است که وزارت نفت چه حمایتی از این موسسه کرده است؟ تصویر 4 مربوط به نامه آیدین ختلان مسئول دفتر وزیر نفت به سرپرست سازمان حراست صنعت نفت است. طبق این نامه وزارت نفت بهره برداری از عرصه و اعیانی های بخش های زیر را به موسسه پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز واگذار کرده است:

مهمانسرا و مرکز همایش های قیطریه (کوشک)
عرصه و اعیان متعلق به شرکت ملی نفت در منطقه انبار ری واقع در شرق ریل راه آهن
گمرک اختصاصی و انبارهای شهید صادقی در غرب بلوار انبار نفت
پژوهشگاه سابق صنعت نفت در غرب و شرق ریل قطار
پارکینگ واقع در شمال غرب تقاطع بلوار انبار نفت یا بلوار پژوهشگاه صنعت نفت

 نامه آیدین ختلان به سرپرست سازمان حراست

همانطور که اشاره شد حمایت های وزارت نفت از این موسسه در حالی است که نه تنها نحوه روابط این دو نهاد مشخص نیست، بلکه اساسا نحوه هزینه کرد بودجه تخصیص داده شده به این موسسه غیرتجاری نیز غیرشفاف است. بیژن زنگنه وزیر نفت در مصاحبه ای به تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ اشاره می کند که این تبصره قانونی به شرکت های تابع وزارت نفت اجازه داده است ۸۰۰ میلیارد تومان از محل منابع داخلی برای پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و استارتاپ هزینه کند که طبیعتا مسیر تزریق این بودجه 800 میلیارد تومانی از طریق موسسه پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز خواهد بود.

در این صورت چندین پرسش مطرح می شود، این بودجه 800 میلیارد تومانی از کانال موسسه پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز به چه شرکت هایی تخصیص داده می شود؟ شیوه انتخاب شرکت های فناور که قرار است این مبلغ برای حمایت از آنها اعطا شود چگونه است؟ چه نهادی بر شیوه هزینه کرد این 800 میلیارد تومان نظارت می کند؟

در مجموع آنچه درباره موسسه پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز روشن است آن است که تاسیس این موسسه پُر از ابهام و شائبه است و هیچ چیز درباره این موسسه واضح و شفاف نیست. اصلا معلوم نیست چرا در ماه های پایانی دولت تمامی مدیران ارشد وزارت نفت از جمله شخص وزیر نفت، دستیار ویژه وزیر، مدیرعامل شرکت ملی نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز و ... به عنوان اعضای هیئت امنا، اقدام به تاسیس چنین شرکتی کرده اند، آنهم در شرایطی که عضویت خود را به صورت نامحدود در این موسسه به ثبت رسانده اند.

همچنین مشخص نیست که چه رابطه مالی بین این موسسه و وزارت نفت وجود دارد و نحوه هزینه کرد بودجه های چند صد میلیاردی موسسه پارک فناوری و نوآوری نفت و گاز چگونه خواهد بود. با توجه به نزدیک بودن ایام انتخابات ریاست جمهوری ورود نهادهای نظارتی به پرونده تاسیس این شرکت و نحوه هزینه کرد مبالغ از اهمیت بالایی برخوردار بوده که می تواند شائبه ها پیرامون این موضوع را پاسخ بدهد./فارس